Biografia Binjamina Netanjahu
Premier Izraela Binjamin Netanjahu, zaciekły przeciwnik terroryzmu, objął urząd w 1996 roku, stając się najmłodszym premierem w historii kraju. Pobił także rekord sprawowania urzędu, rządząc dłużej niż ojciec-założyciel państwa, David Ben-Gurion: od 1996 do 1999, od 2009 do 2021 i od 2022 do chwili obecnej.Netanjahu, lider partii Likud, nigdy nie ukrywał swoich konserwatywnych poglądów. Bibi, jak nazywają go Izraelczycy, był zarówno uwielbiany, jak i nienawidzony w kraju. Rodacy zarzucali mu brak starań o rozwiązanie konfliktu izraelsko-palestyńskiego, kontrowersyjne reformy, zbliżenie do Rosji i oddalenie od USA.
Dzieciństwo i rodzina
Binjamin Netanjahu urodził się 21 października 1949 roku w Tel Awiwie. Jego ojciec, profesor historii Benzion Netanjahu, pochodzący z Warszawy, pracował jako osobisty asystent Ze'ewa Żabotyńskiego, pisarza i publicysty o konserwatywnych poglądach. Myśl Żabotyńskiego stała się fundamentem ideowym partii Likud, którą później prowadził.
Matka Binjamina, Cila Segal, urodziła się w Petach Tikwa. Poznała przyszłego męża w czasie studiów w Palestynie i wyszła za niego w 1944 roku.
Przez pierwszych 15 lat życia Binjamin praktycznie dzielił czas między dwoma krajami, ponieważ jego ojciec uczył w USA. To właśnie w USA ukończył szkołę średnią w 1967 roku.
Służba wojskowa i edukacja
Po ukończeniu studiów wrócił do Izraela, by służyć w Siłach Obronnych Izraela. Netanjahu dołączył do "Sayeret Matkal", specjalnej jednostki rozpoznawczej uznawanej za elitarną. Wraz z jednostką brał udział w kilku operacjach na terytoriach zagranicznych, takich jak Liban czy Azerbejdżan. Walczył również w wojnie sześciodniowej na Bliskim Wschodzie.W 1969 roku, podczas operacji "Bulmus-4", Netanjahu ledwo uniknął utonięcia, gdy podczas ataku na łódź niemal poszedł na dno przez ciężki plecak. Trzy lata później Binjamin został ranny podczas uwalniania samolotu z rąk terrorystów. Kilka miesięcy później zakończył służbę w stopniu kapitana.
Ukończył MIT w 1975 roku z tytułem licencjata w dziedzinie architektury. Rok później zdobył także tytuł magistra zarządzania. Następnie Binjamin kontynuował studia politologiczne na Harvardzie. Utrzymywał się z dorywczej pracy w firmie konsultingowej w Bostonie.
Pierwsze Kroki w Polityce
W 1977 roku Netanjahu wrócił do Izraela. Początkowo zarabiał na życie jako szef marketingu w firmie meblarskiej. Zawsze jednak ciągnęła go działalność publiczna i polityka.Jako syn i wnuk osób obdarzonych talentem literackim, Binjamin również posiadał dar pisania. Publikował artykuły w renomowanych pismach, takich jak "The Washington Post," "Time," "The New York Times," "Le Monde" i innych. Założył także "Jonathan Netanjahu Anti-Terror Institute," gdzie organizował konferencje antyterrorystyczne na całym świecie.
Przez dwa lata sprawował funkcję konsula generalnego Izraela w USA, a następnie został ambasadorem Izraela przy ONZ. Funkcję tę sprawował do 1988 roku, pracując nad ujawnieniem nazistowskich sympatii byłego sekretarza generalnego ONZ Kurta Waldheima. Już wtedy Netanjahu ustanowił się jako znakomity mówca.
Pierwsza kadencja jako premier
W 1988 roku Binjamin Netanjahu zdecydował się powrócić do Izraela i rozpocząć karierę polityczną. Został członkiem Knesetu (izraelskiego parlamentu) z konserwatywnej partii "Likud" i został mianowany zastępcą ministra spraw zagranicznych.Cztery lata później lider partii Yitzhak Shamir zrezygnował. Netanjahu objął jego miejsce, stając się liderem opozycji w Knesecie. Pod jego przywództwem partia Likud konsekwentnie sprzeciwiała się arabskim zamachom terrorystycznym i wycofaniu wojsk ze Strefy Gazy.
Jednak jego partia Likud nie zdobyła większości w parlamencie. Dlatego przez całą pierwszą kadencję Netanjahu musiał współpracować z posłami o odmiennych poglądach.
Oprócz zajmowania się długoletnimi konfliktami między Arabami a Izraelczykami, Netanjahu dążył do wzmocnienia gospodarki kraju. Skupił się na sektorze nowoczesnych technologii i wspieraniu wolnej przedsiębiorczości.
Jednak niektóre z jego decyzji spotkały się z publiczną krytyką. Nieudany zamach Mossadu na terrorystę Khaleda Mashala w 1997 roku pogorszył stosunki Izraela z Jordanią. Netanjahu i jego współpracownicy musieli osobiście rozwiązywać powstały konflikt.
W rezultacie, w 1999 roku odbyły się przedterminowe wybory na premiera, a Netanjahu przegrał z Ehudem Barakiem.
Dalsza kariera polityczna
Po przegranej wyborczej Binjamin Netanjahu wycofał się z polityki i podróżował po świecie, prowadząc wykłady jako konsultant branży high-tech. W 2001 roku Ehud Barak zrezygnował ze stanowiska premiera. Netanjahu zdecydował jednak nie startować w wyborach i odmówił nawet możliwości objęcia przywództwa w "Likudzie".Ariel Sharon został nowym premierem. W 2002 roku mianował Netanjahu ministrem spraw zagranicznych, a rok później ministrem finansów. Na tym stanowisku Netanjahu skupił się na ograniczaniu wydatków państwowych, reformie systemu emerytalnego i obniżaniu podatków.
Po kolejnych trzech latach odbyły się wybory parlamentarne. "Likud" zajął drugie miejsce, przegrywając z młodą, liberalną partią "Kadima". Jej liderka Tzipi Livni nie zdołała jednak uzyskać poparcia członków Knesetu, więc prezydent Izraela Shimon Peres powierzył misję utworzenia rządu Netanjahu. Powołał największy w historii gabinet liczący 39 ministrów.
W tym czasie Hillary Clinton, sekretarz stanu w administracji Baracka Obamy, odwiedziła Izrael. Opowiadała się za utworzeniem państwa palestyńskiego, przeciwko czemu występowali Netanjahu i jego koalicja.
Powrót na stanowisko premiera
W 2009 roku Binjamin Netanjahu ponownie stanął na czele izraelskiego rządu. Wówczas prezydent USA Barack Obama zażądał od rządu Izraela rozwiązania wszystkich konfliktów z Arabami w ciągu dwóch lat. Plan Netanjahu zakładał znaczne ograniczenie praw Palestyńczyków i ich całkowitą demilitaryzację.Netanjahu zamierzał uznać niepodległe państwo palestyńskie tylko pod warunkiem, że Arabowie uznają Izrael za narodowy dom narodu żydowskiego. W efekcie relacje między dwoma narodami tylko się pogorszyły.
W 2012 roku Netanjahu został ponownie wybrany na premiera. Dwa lata później rozpoczął operację wojskową w Strefie Gazy w odpowiedzi na ataki rakietowe na Izrael. To napięło relacje między premierem a administracją Obamy.
Jego rosnąca bliskość z Rosją również budziła obawy. Netanjahu regularnie spotykał się z Władimirem Putinem, omawiając wspólne działania przeciwko międzynarodowemu terroryzmowi.
W 2019 roku, wraz z początkiem nowego kryzysu politycznego w Izraelu trwającego trzy lata, Kneset został rozwiązany. W wyborach partia "Likud" zdobyła większość. Jednak Netanjahu nie zdołał utworzyć koalicji w żadnej z dwóch prób. Przedterminowe wybory odbyły się w 2020 roku, a Binjamin powrócił na stanowisko premiera.
Do 2021 roku podpisano cztery znaczące "Porozumienia Abrahamowe", które miały na celu normalizację stosunków między Izraelem a krajami muzułmańskimi: Bahrajnem, Marokiem, Sudanem i ZEA. Premier osobiście popierał te porozumienia.
Pierwsza połowa nowej kadencji przebiegała burzliwie dla Netanjahu. Jego reforma sądownictwa spotkała się z ostrą krytyką publiczną. Krytycy argumentowali, że jego pomysły łamią prawa obywateli, podważają zasady demokracji i rujnują międzynarodowy wizerunek Izraela. W marcu w dużych miastach odbyły się protesty.
Sprawy karne przeciwko Netanjahu
Pierwsze zarzuty wobec Binjamina Netanjahu pojawiły się w izraelskiej prasie już w 1999 roku. W oparciu o te skandaliczne publikacje policja podejrzewała polityka o korupcję i nadużycie zaufania. Jednak sprawa ta wówczas nigdy nie trafiła do sądu.Jednak w 2020 roku ruszył wielki proces obejmujący kilka spraw przeciwko premierowi. Na przykład "Sprawa 1000" dotyczyła kosztownych prezentów, które Netanjahu rzekomo otrzymywał od zamożnych znajomych w zamian za określone przysługi. Według śledztwa, w zamian za prezenty polityk wspierał interesy hollywoodzkiego producenta Arnona Milchana.
Wreszcie najpoważniejsze zarzuty – o przyjmowanie łapówek – padły w "Sprawie 4000". Netanjahu został oskarżony o lobbowanie na rzecz fuzji firm telekomunikacyjnych i forsowanie przychylnego przedstawiania jego działań na portalu Walla!
Sam Netanjahu zaprzecza wszystkim stawianym mu zarzutom. Przesłuchania w tych sprawach nadal trwają.
Życie osobiste Binjamina Netanjahu
Pierwszą żoną Binjamina Netanjahu była chemiczka Miriam Weizman. Para poznała się w Izraelu, po czym Miriam pojechała za Netanjahu do USA. Pobrali się w 1974 roku i w 1978 roku urodziła im się córka Noa. Jednak ich małżeństwo szybko się rozpadło.
Charyzmatyczny polityk nie był długo samotny. W 1991 roku poślubił Sarę Ben-Artzi, byłą stewardesę, która później uzyskała tytuł magistra psychologii. Sara wkrótce urodziła syna, Yaira, a trzy lata później kolejnego chłopca, Avnera.
Latem 2023 roku, w czasie protestów w Izraelu przeciwko reformie sądownictwa zainicjowanej przez Netanjahu, premier trafił do szpitala. Początkowo lekarze stwierdzili odwodnienie, ale później okazało się, że ma problemy z sercem. Specjaliści medyczni zainstalowali Netanjahu rozrusznik serca, a operacja zakończyła się sukcesem.
Binjamin Netanjahu Teraz
7 października bojownicy HAMAS rozpoczęli atak na Izrael. Ich działania zaskoczyły zarówno wojsko, jak i ludność cywilną. Izraelczycy ufali sile swojego wywiadu i niezawodności słynnego systemu obrony przeciwrakietowej "Żelazna Kopuła".Jednak w pierwszych godzinach konfliktu zbrojnego mieszkańcy terenów graniczących z Palestyną musieli samodzielnie odpierać atakujących, bez wsparcia wojska lub policji. To spowodowało bezprecedensową falę krytyki skierowaną do Netanjahu.
Dzień po ataku premier ogłosił ofensywę na Strefę Gazy i oficjalnie wprowadził stan "alef 40", co w praktyce oznaczało stan wojny. Siły Obronne Izraela ogłosiły następnie rozpoczęcie operacji "Żelazne Miecze".
Ponadto niektórzy eksperci uważają, że polityka rządu, taka jak dyplomatyczna bezczynność i budowa osiedli na terytoriach arabskich, skłoniła Palestyńczyków do podjęcia agresywnych działań.
Do 11 października Izrael powołał rząd nadzwyczajny z udziałem Netanjahu. Oczekiwano, że będzie podejmować decyzje i uchwalać ustawy wyłącznie związane z prowadzeniem wojny.
