Reżyser zakazany od kręcenia filmów: 4 filmy laureata Festiwalu Filmowego w Cannes Jafara Panahiego

Jaki film potajemnie nakręcił i przekazał w torcie do pokazania w Cannes? A jaki film jest zakazany w jego ojczyźnie?

Najwyższą nagrodę 78. Festiwalu Filmowego w Cannes w 2025 roku zdobył irański reżyser Jafar Panahi za poruszającą dramat "It Was Just an Accident." Po raz pierwszy w swojej karierze otrzymał "Złotą Palmę"—i było to w pełni zasłużone.

Film przewyższył silnych konkurentów: "The Phoenician Scheme" Wesa Andersona, "Eddington" Ariego Astera, a nawet "The New Wave" Linklatera.

Reżyser Jafar Panahi w niebieskiej marynarce siedzi na krześle i uśmiecha się, patrząc w bok — Jafar Panahi

Jednak opowieść o pięciu zwykłych Irańczykach, którzy nagle spotykają człowieka, który mógł być ich dawnym prześladowcą, okazała się silniejsza niż jakakolwiek podróż filmowa jego kolegów.

W swojej ojczyźnie Panahi od dawna nie cieszy się łaską: jego filmy są zakazane, a on sam był dwukrotnie uwięziony—najpierw za wspieranie protestów antyrządowych, a potem za protest przeciwko zatrzymaniu innych reżyserów krytykujących irańskie władze.

Mimo to wciąż tworzy filmy—niektóre niemal potajemnie, z pomocą przyjaciół, i zawsze o ważnych sprawach.

Jeśli jeszcze nie widziałeś jego dzieł—oto cztery filmy, od których warto (i trzeba) zacząć zapoznawanie się z twórczością Jafara.

"This Is Not a Film" (2011)

Reżyser, któremu zakazano kręcenia filmów, bierze do ręki kamerę... i filmuje.

Panahi po prostu zamyka się w swoim mieszkaniu podczas aresztu domowego i zaczyna opowiadać scenariusz filmu, którego nie wolno mu było zrobić.

Zwiastun 'This Is Not a Film'

To zdumiewająco osobista kronika zakazu twórczości. Film został przemycony z kraju na pendrivie ukrytym w cieście. Został pokazany podczas specjalnego pokazu na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2011 roku.

"Taxi" (2015)

Panahi siada za kierownicą zwykłej taksówki w Teheranie i wozi pasażerów, filmując wydarzenia, aby obejść sądowy zakaz kręcenia filmów.

Zwiastun filmu 'Taxi'

W samochodzie toczą się intymne, lecz ostre rozmowy o władzy, moralności i sztuce. Pod pozorem wycieczki po mieście, to głęboki film społeczny. Film otrzymał "Złotego Niedźwiedzia" na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie.

"Three Faces" (2018)

Aktorka i reżyser podróżują do wioski na granicy Iranu i Azerbejdżanu po otrzymaniu niepokojącego wideo od młodej dziewczyny proszącej o pomoc, która następnie nagle znika. Główne postacie wyruszają, aby ją odnaleźć.

Zwiastun filmu 'Three Faces'

Fabuła wydaje się być historią detektywistyczną, ale w rzeczywistości jest to eksploracja wolności kobiet i tradycji na obszarach wiejskich. Panahi ponownie nakręcił film potajemnie. Był pokazany w Cannes, gdzie otrzymał nagrodę za najlepszy scenariusz.

"The Circle" (2000)

To jeden z najbardziej intensywnych i bezpośrednich filmów Panahiego. Kilka historii kobiet zmagających się z represjami, patriarchatem i rozpaczą w nowoczesnej irańskiej rzeczywistości. Zakazany w Iranie, ale nagrodzony "Złotym Lwem" w Wenecji.

Zwiastun filmu 'The Circle'

Każdy film Panahiego balansuje na krawędzi. Między tym, co dozwolone, a tym, co zakazane, między fikcją a dokumentem, między osobistym a uniwersalnym. I właśnie w tym tkwi jego prawdziwa siła. Wcześniej na zoomboola.com omawialiśmy pięć najlepszych anime wszech czasów według gwiazd "Stranger Things".